Monday, March 9, 2009

શેરબજાર અને એનાલિસ્ટોઃ ના તુમ હમેં જાનો, ના હમ તુમ્હે જાને....!

પરાગ દવે

ભારતીય શેરબજારનો સેન્સેક્સ હજુ વધુ તૂટીને 7,500ની સપાટી દર્શાવી શકે એવી શક્યતા કેટલાક બજાર વિશ્લેષકોએ વ્યક્ત કરી છે. જાન્યુઆરી-2008માં બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ 21,000 પોઇન્ટની સપાટીથી ઉપર ચાલી રહ્યો હતો અને તેમ છતાં એક પણ શેર આઉટ પર્ફોર્મર નહોતો. માત્ર ભારતના જ નહીં, પણ વિશ્વભરના એનાલિસ્ટોના કમ્પ્યુટરમાં જાણે કે કોઇ વાઇરસ પ્રવેશી ગયો હોય એમ તેઓ ભારતીય શેરબજારને 21,000ની સપાટી પર પણ 'આકર્ષક' ગણાવી રહ્યા હતા. 2008ની દિવાળી વખતે શેરબજાર 25,000નો આંક વટાવશે એવું ફંડામેન્ટલ્સના આધારે છાતી ઠોકીને કહેનારા એનાલિસ્ટોની સંખ્યા ઘણી વધારે હતી. રોકાણકારોના મનમાં સ્વાભાવિક પ્રશ્ન છે કે એનાલિસ્ટો અને શેરબજાર વચ્ચે કેવા સંબંધ છે?

તેઓ વચ્ચે ભારત-પાકિસ્તાન જેવા સંબંધ છે. એનાલિસ્ટો ભારતની જેમ વર્તે છે અને તેઓ તેમના કમ્પ્યુટરમાં શેરબજારના ટેક્નિકલ્સનો અભ્યાસ કરે છે ત્યારે શેરબજાર તેમને વિશ્વાસ અપાવે છે કે હવે તેઓ ખોટા નહીં ઠરે. આ પરથી એનાલિસ્ટો શેરબજારની ભાવિ વર્તણૂંક વિશે સ્પષ્ટ અભિપ્રાય આપે છે. જોકે બીજા દિવસે સવારે બજાર ખૂલતાની સાથે જ પોતે એનાલિસ્ટોને આપેલી ખાતરીથી ફરી જાય છે અને બપોર સુધીમાં તો બધા ટેક્નિકલ્સ પણ ફેરવી દે છે અને એ બધુ ફરી જવાથી સરવાળે રોકાણકારોની પથારી પણ ફરી જાય છે.

અમેરિકામાં સબ-પ્રાઇમ કટોકટી શરૂ થઇ ચૂકી હતી અને ભારતીય બજારના 21,000ના આંક વખતે એનાલિસ્ટો જણાવતા હતા કે, "બજારને એક તંદુરસ્ત કરેક્શનની જરૂર છે અને એમ થતાં બજાર 20,000ની સપાટી ગુમાવશે, પરંતુ ત્યારબાદ ફરી રેલી શરૂ થશે અને તમામ BRIC (બ્રાઝિલ, રશિયા, ઇન્ડિયા અને ચાઇના) દેશોના શેરબજાર વિદેશી રોકાણકારોથી છલકાઇ જશે." એનાલિસ્ટોની ધારણા મુજબ જ બજારમાં કરેક્શન આવ્યું પણ તકલીફ એક જ થઇ કે એ કરેક્શન 13,000 પોઇન્ટનું છે. દરમિયાન. એક સમયે રોકાણકારો અને સટોડિયાઓથી ઊભરાતા બ્રોકરેજ હાઉસિસ હાલમાં લગ્ન સમારંભ પૂરો થયા પછીની વાડી જેવી સ્થિતિમાં છે. આગામી બોર્ડ પરીક્ષાઓમાં કદાચ પ્રશ્ન પણ પૂછાઇ શકે છેઃ એક બ્રોકરેજ હાઉસની આત્મકથા!

છેલ્લાં ચાર વર્ષથી હું બિઝનેસ જર્નાલિસ્ટ તરીકે સક્રિય છું અને તમામ એનાલિસ્ટોએ હંમેશા એક વાત પર ભાર મૂક્યો છે કે શેરબજારમાં હંમેશા લાંબાગાળાના રોકાણકારો સફળ થાય છે. ડે-ટ્રેડરો નાણાં ગુમાવે છે, પરંતુ જે લોકો ચાર કે પાંચ વર્ષ માટે રોકાણ કરે છે તેઓ માલામાલ થઇ જાય છે. આજે આપણી આસપાસ એવા સેંકડો લાંબાગાળાના રોકાણકારો છે, જેમણે ચાર-પાંચ વર્ષ પહેલાં બજાર જ્યારે 5000-6000 પોઇન્ટની સપાટીએ હતું ત્યારે રોકાણ કર્યું હતું. સર્વોચ્ચ સપાટી પર પણ તેઓએ શેર વેચ્યાં નહોતા અને ચાર-પાંચ વર્ષ સુધી રોકાણ જાળવી રાખવા માટે મક્કમ રહ્યા હતા. હવે એક પૂરું ચક્ર ફરી ગયું છે અને આ લોંગટર્મ ઇન્વેસ્ટરોએ13,000 પોઇન્ટનું 'કરેક્શન' જોયું છે. બજાર ફરીથી 8,000 પોઇન્ટની સપાટી પર છે અને લાંબાગાળાના રોકાણકારો પાંચ વર્ષ પહેલાં જ્યાં હતા ત્યાં ફરી આવી ગયા છે.

છેલ્લાં ચાર દિવસથી હું વહેલી સવારે ચાર વાગ્યે ઊઠીને શેરબજારના ટેક્નિકલ્સનો અભ્યાસ કરી રહ્યો છું અને મારા એનાલિસિસ મુજબ વર્તમાન સ્તરે ઇક્વિટી માર્કેટ અત્યંત આકર્ષક છે અને જો કોઇ નવા રોકાણકારો હાલના સ્તરે બજારમાં રોકાણ કરીને પાંચ વર્ષ માટે એ રોકાણ જાળવી રાખશે તો તેઓ અનેકગણો નફો મેળવશે. તમે રોકેલી મૂડી પાછળ તમે કેટલાક શૂન્યો ઉમેરી શકશો.... રિચર્ડ બર્ટને એક વખત કહેલું કે શૂન્યોનું આકર્ષણ મારે માટે બહુ જીવલેણ હતું...

શેરબજારમાં અનેક લોકોએ લાખના બાર નહીં, પણ અગિયાર હજાર થઇ જતાં જોયા છે. પણ આશા અમર છે. અનેક લોકો શેરબજારના સહારે જીવનનૈયાને ચલાવતા રહ્યા છે અને અત્યાર સુધી કમાયા બાદ આ મંદીમાં નાણાં ગુમાવ્યા છે, પરંતુ તેઓ જાણે છે કે, 'જે પોષતું તે મારતું...'! આપણે બધા માનીએ છીએ કે સાહસ વિના સિદ્ધિ નથી. હાલમાં રોકાણ કરવું જોઇએ, કારણ કે મોટાભાગના એનાલિસ્ટો માને છે કે બજાર બહુ સારો દેખાવ નહીં કરે! અને મજબૂત ફંડામેન્ટલ ધરાવતા ભારતનું શેરબજાર તમને સાહસ કરવા માટે સાદ કરી રહ્યું છે... શું તમે તૈયાર છો, શૂન્યોનો ઉમેરો કરવા માટે???

7 comments:

  1. jordar. it is very difficult to criticise our own fraternity and as a business journalist more. keep it up

    ReplyDelete
  2. good 2 see u as a biz analyst........ pan kai na lakh na 12 hajar na karto..!!:):)

    ReplyDelete
  3. Haa... Koi na 100,000 na 12,000 na karato... Pachhi fari mane vichaar aave chhhe je evu hargeez shakya nathi kem ke aaje jo koi madhyam varg na bhaaratiya paase share bajaar ma rokaan karvaa maate 100,000 rupiyaa hot to eno hoddo kadaach President of Unites States of America thi ochho na hot... Jo paisaa j na hoy to occhha thai javaa no sawaal nathi ubho thato ne.. Lakh tu taare ... befaam lakh...Akhre tu bhaarat na share bajaar ange lakhe chhe... kai Federal Bank na forcast nathi karato.. Lakh .. tu taare befaam lakh...

    ReplyDelete
  4. Hey, its indeed a very good piece to read. Hope to read more such works from you.............

    ReplyDelete
  5. Forget...If U Can!!!..... hahahahahahha mind blowing name... saro article che... vachi bore nathi thavatu.... baki analysis kkharekhar boring hoi che......

    ReplyDelete
  6. Lets see whether zeros are added are deleted,
    but for many people the stuff of sensex has became belated.

    they have already wasted a lot so i dont think they go more,
    but investment is like trees which gives you returns in long run....
    so GROW MORE!!!!!!!!!!!!!

    ReplyDelete
  7. maja avi .... really!!!

    we cant sell when market is 18000 and we can not buy when it was 8000.... its our investors psycology..... hene????

    ReplyDelete